Savunma Mekanizması Nedir?
Savunma mekanizmaları çoğu zaman güçlü ve rahatsız edici bir duygudan kaçınmak veya bunu denetim altına almak ve özsaygıyı sürdürmek için başvurduğumuz yöntemlerdir. Fakat bu mekanizmaların aşırı kullanımı dış gerçekliğin yitimi gibi psikolojik sorunların ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Hepimiz zaman zaman belli savunma mekanizmalarına başvururuz. Önemli olan; bu savunmalara, nasıl ve ne zaman başvurduğumuzu ve bizi neyden koruduğunu keşfetmek ve farkında olmaktır.
Yaygın Savunma Mekanizmlarından Bazıları:
İnkar: Bazı durumlarda kişi, benimsenmesi çok zor ve rahatsız edici özellikte olan yaşantılarla karşılabilmektedir. Böyle durumlarda, olayların varlığını veya yaşanmış olduğunu görmezlikten ve anlamazlıktan gelmesine inkar denir.
Yansıtma: Kişinin kendi kişilik yapısının öğelerini başka bireylerde görme eğilimi yansıtma olabilir. Aşırı kıskanç ve cimri bir insan başkalarının aşırı kıskanç veya cimri olduğunu düşünebilir.
Mantığa Bürüme: Kişi kabullenmesi zor durumlarda bazen kısmen doğru ve çoğunlukla akla uygun ancak tamamen doğru olmayan nedenler öne sürebilir. Okulda iyi not alamayan, başarısız ve tembel bir öğrencinin “hayatta başarılı olmak okulda başarılı olmak değildir” düşüncesi bu savunma mekanizmasına örnek verilebilir.
Bastırma: Kişinin hatırlamak ve hissetmek istemediği şeyleri bilinç dışına atmaya çalışmasıdır. Sosyal örf, adet ve yasaklarla çatışma durumunda kalan istek ve ihtiyaçlar bastırılmaya en yakın olan durumları oluşturmaktadır.
Yer Değiştirme: Bireyin kendisinde kızgınlık, öfke ve kaygı yaratan olaylara gücünün yetmediği durumlarda; kızgınlığını ve öfkesini gücünün yettiği kişi veya eşyalara yöneltmesi yöntemine yer değiştirme denir.
Birçok savunma mekanizmalarının sadece birkaçından bahsettik. Daha fazlası için aşağıda belirtilen kaynaklara göz atabilirsiniz.
Şu da göz önünde bulundurulmalıdır: Kategorilendirmenin ötesinde ruh sağlığını korumaya yönelik yapılan her strateji bir nevi savunma mekanizması olarak düşünülebilir. Kilit nokta, kişi için sağlıklı ve adaptif bir strateji olup olmadığıdır.
Kaynak: Anna Freud, Ben ve Savunma Mekanizmaları, Metis Yayıncılık Nancy McWilliams, Psikanalitik Tanı, Bilgi Üniversitesi Yayınları
