Normal Narsisizm vs. Patolojik Narsisizm
Narsisizmin birçok farklı tanımı vardır. Biz bu yazımızda Otto Kernberg’in görüşlerinden yola çıkacağız.
Kernberg’e göre, narsisizm kişinin kendini sevme, değer verme, kabul etme ve anlamlandırma kapasitesidir. Kernberg, narsisizmi genellikle iki boyutta ele alır: normal narsisizm ve patolojik narsisizm.
Normal Narsisizm
Normal narsisizmde kişi, dışardan ve içerden gelen sevgi ve doyumla, gerçek hayatta başarıyla, şu anda olduğu kendisi ve idealinde olan benliği arasındaki uyumun artmasıyla, fiziksel sağlıkla kendiliğine yönelik bir yatırım yapmış olur.
Kişinin kendiyle barışık olmasını sağlar. Kendiliğe yönelik narsisistik yatırım arttığında, buna paralel olarak sevme, minnet duyabilme, yaratıcılık gibi yetilerde gelişebilir.
Patolojik Narsisizm
Kernberg’e göre, patolojik narsisizmde birey, gerçekçi olmayan bir benlik algısıyla kendini sürekli olarak övmeye, diğerlerini aşağılamaya ve empati kurmada zorlanmaya eğilimlidir.
Bu kişilik yapısında, içsel boşluklar ve benlik zayıflıkları çoğunlukla gizlenmeye çalışılır ve dışarıya karşı güçlü, mükemmel bir imaj sergilenir.
İnsanlar çeşitli oranlarda geliştirdikleri yapay benlikle gizledikleri gerçek benliği korumaya çalışırlar. Yapay benlik aşırı derecede geliştirilirse gerçek benlik kaybedilebilir.
Patolojik boyutlarda narsist bir kişinin bir özelliği de kronik ve yoğun bir haset duygusudur. Bu duygu, başkalarının iyi yönlerini bozma ve yok etme isteklerini de içerir.Sürekli olarak başkalarıyla kendini kıyaslama, bunun sonucu olarak aşağılık duyguları hissetme ve başkalarının sahip olduklarına sahip olabilmek için sürekli ve yoğun bir istek yaşayabilirler.
Örneğin; bir yandan yaptıkları şeylerle diğerlerini etkilemeye çalışırken, diğer yandan başkalarının tepkilerini algılamak istemezler, böylece kendilerini eleştiriden ve bunun getireceği incinmeden korumuş olurlar.
Otto Kernberg’a göre, normal ve patolojik narsisizmi ayırt etmek için bazı önemli farklar bulunmaktadır:
- Empati Yeteneği: Normal narsisizmde, kişi diğer insanların duygularını anlamak ve empati göstermek konusunda genellikle başarılı olabilir. Patolojik narsisizmde ise empati yeteneği sınırlı veya zayıftır. Kişi, başkalarının duygularını önemsemez veya anlamaz.
- Benlik İmajı: Normal narsisizmde, kişi kendine güvenir ve sağlıklı bir benlik imajına sahiptir. Patolojik narsisizmde ise, kişinin benlik imajı aşırı şişirilmiş veya gerçek dışı olabilir. Bu durumda, kişi kendini abartılı bir şekilde önemli veya üstün görme eğilimindedir.
- İlişki Kalitesi: Normal narsisizmde, kişi genellikle sağlıklı ilişkiler kurabilir ve diğer insanlarla uyumlu bir şekilde iletişim kurabilir. Patolojik narsisizmde ise, ilişkiler genellikle zor veya sorunlu olabilir. Kişi, diğerlerini manipüle etmeye veya kendi çıkarları için kullanmaya eğilimlidir.
- Eleştiriyi Kabul Etme: Normal narsisizmde, kişi eleştirilere açık olabilir ve kendi hatalarını kabul edebilir. Patolojik narsisizmde ise, kişi genellikle eleştirilere karşı savunmacı veya saldırgan bir tutum sergiler. Hatalarını kabul etmek yerine, suçu genellikle başkalarına atar veya inkar eder.
Çocukluk Dönemindeki Gelişimsel Farklılıklar
Çocukluk dönemindeki ebeveynlik stilleri, duygusal destek ve sosyal etkileşimler, bireyin normal veya patolojik narsisizm geliştirmesinde belirleyici rol oynar.
- Normal Narsisizm: Destekleyici ebeveynlik, dengeli övgü ve eleştiri, empati gelişimi.
- Patolojik Narsisizm: Aşırı övgü veya eleştiri, duygusal ihmal, tutarsız ebeveynlik.
Örnekler
- Normal Narsisizm: Birisi işte başarılı olduğunda kendisiyle gurur duyar, ancak bu başarıyı başkalarına zarar vermeden ve kibirli olmadan paylaşır.
- Patolojik Narsisizm: Birisi işte başarılı olduğunda, bu başarıyı sürekli olarak diğerlerine gösterir, başkalarının başarılarını küçümser ve her zaman övgü bekler.
